Chili24.pl
Sól albo nie sól
Sól albo nie sól

Co wspólnego mają ze sobą sól i żarty? Z jednym i drugim nie można przesadzać! Zanim sięgniesz po solniczkę sprawdź, jak mądrze i zdrowo używać soli.

Białe złoto, sól życia, biała śmierć – sól ma wiele tytułów, ale czy zasłużonych? Wielu z nas nie wyobraża sobie gotowania bez soli, z drugiej strony bombardują nas komunikaty o jej szkodliwości. Solennie obiecujemy, że postaramy się rozwiązać te wątpliwości.

 

SÓL, POKARM BOGÓW

Sól to jedna z najstarszych, znanych ludziom przypraw. W czasach starożytnych sól była wyjątkowo cenna – można było za nią kupić ziemię i inne towary, a rzymscy żołnierze dostawali sól zamiast wypłaty. Starożytni cenili oczyszczające i lecznicze właściwości soli. Homer nazwał sól pokarmem bogów. Na pewno była przyprawą królów, ponieważ złoża soli zwykle należały do władców, a na królewskich stołach nie mogło zabraknąć solniczki.

 

 

Dlaczego sól była tak wartościowa? Białe kryształki były najlepszym sposobem na konserwację żywności. Jeszcze długo zanim lodówki pojawiły się w niemal każdym gospodarstwie domowym, soli używano, aby na dłużej zachować świeżość jedzenia, na przykład mięs, ryb, warzyw czy grzybów.

 

Szczypta soli - wybór soli w Chili24.

 

O ważnym znaczeniu soli świadczy jej obecność w zwyczajach. Witamy kogoś chlebem i solą, aby pokazać swoją gościnność i życzyć zdrowia. Sól występuje również w wielu przysłowiach – w pozytywnej roli, na przykład: „bez soli smutna biesiada”, ale z drugiej strony – „cudze szczęście bywa solą w oku” albo „złemu wrogowi daj chleba i soli”. Ludowa mądrość mówi również, że „chcąc poznać przyjaciela, trzeba z nim beczkę soli zjeść”, „dobry chleb z solą, byle z dobrą wolą” oraz „sól do chleba, a nie chleb do soli się daje”. Jak widać sól może być czymś dobrym lub złym – ludzie już od wieków wiedzą, że podstawą jest umiar, ponieważ „zła potrawa bez soli, zła i przesolona”.

 

 

SÓD I CHLOR – SÓL NA ZDROWIE

Pod względem chemicznym sól to połączenie sodu (Na) i chloru (Cl), które razem dają chlorek sodu, czyli dobrze nam znaną sól. Obydwa składniki są potrzebne, a wręcz niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu.

Sód odpowiada za funkcjonowanie układu mięśniowego i nerwowego, zachowanie równowagi kwasowo-zasadowej, działanie gospodarki wodno-elektrolitowej oraz wytwarzanie w żołądku kwasu solnego. Rekomendowana dawka sodu dla osób dorosłych wynosi 1500 miligramów na dobę. Zapotrzebowanie może się zwiększyć w przypadku wysokich temperatur oraz dużej aktywności fizycznej, kiedy tracimy przez skórę więcej tego składnika. Sód w organizmie współpracuje z chlorem – jon chlorowy bierze udział w utrzymaniu równowagi kwasowo-zasadowej oraz regulacji gospodarki wodno-elektrolitowej. Zapotrzebowanie osób dorosłych na ten składnik wynosi 2300 miligramów na dobę.

 

AKCJA JODOWANIE

Jod to silny antyoksydant, składnik mineralny niezbędny do właściwego działania organizmu. Jego niedobór prowadzi do nadczynności tarczycy, uszkodzeń mózgu w okresie płodowym i u noworodków oraz ma negatywny wpływ na rozwój intelektualny dzieci na poziomie populacji. Polska jest położona w obszarze niedoboru jodu, w związku z tym musimy dostarczyć sobie tego składnika w inny sposób. Najpopularniejszym nośnikiem jodu w Polsce jest sól jodowana, dlatego podczas zakupów warto sięgać po przyprawę wzbogaconą jodem. Używając „zdrowej” ilości soli na co dzień nie zapewniamy odpowiedniej podaży jodu, jednak to nie znaczy, że trzeba solić więcej. Specjaliści polecają włączenie do diety innych produktów, które są źródłem jodu – na przykład mleka i wody mineralnej.

 

 

NIE PRZESALAJ!

Zgodnie z zaleceniami WHO rekomendowana ilość soli to około 5 do 6 gramów na dobę – odpowiada to mniej więcej jednej płaskiej łyżeczce do herbaty. Dlaczego warto poważnie potraktować zalecenia ekspertów? Nadmiar soli w diecie może prowadzić do nadciśnienia tętniczego, które prowadzi z kolei do chorób serca i udarów mózgu. Zbyt duża ilość soli i zawartego w niej sodu może przyczynić się też do zwiększenia ryzyka raka żołądka, osteoporozy oraz kamicy nerkowej. Zdaniem ekspertów, gdyby udało się ograniczyć spożycie soli do „zdrowego” poziomu, moglibyśmy uniknąć nawet 2,5 miliona zgonów w ciągu roku! Dlatego państwa członkowskie WHO zadeklarowały, że będą pracować nad rozwiązaniem problemu. A jest co robić! Niestety, według statystyk, w większości rozwiniętych państw spożycie soli jest niemal dwukrotnie większe niż zalecane. Co jeszcze bardziej przerażające, dotyczy to również dzieci.

 

Zamiast soli - zioła, przyprawy i mieszanki przypraw w Chili24.

 

GDZIE CHOWA SIĘ SÓL?

Czy wiesz, że możesz jeść za dużo soli, nawet jeśli nie solisz? Sól to mistrzyni kamuflażu – sprytnie ukrywa się w wielu, często nieoczywistych, produktach. Na pewno trzeba uważać na wędliny, parówki i inne przetworzone mięsa, wędzone ryby, słone sery, a nawet przetwory warzywne oraz białe pieczywo. Duże dawki soli dostarczają wysoko przetworzone słone przekąski, gotowe dania oraz sieciowe fast-foody. Uważaj na mieszanki przyprawowe i gotowe sosy. Producenci są zobowiązani umieszczać na etykiecie produktów informację, ile soli zawiera - na zakupach spójrz do tabelki wartości odżywczych.

Jak widać, nie wszystko dobre, czego nie solimy. Jeśli opieramy dietę na wysoko przetworzonej żywności, musimy pamiętać, żeby wliczać zawartą w nich sól do codziennego zapotrzebowania. W przeciwnym razie – przesolone!

 

 

JAK UŻYWAĆ MNIEJ SOLI

Dla zdrowia warto uważnie czytać etykiety, kupować rozsądnie oraz odstawić solniczkę ze stołu i schować ją w kuchennej szafce. Co jeszcze? Ogranicz słone przekąski, gotowe dania i produkty w słonej zalewie. Nawet warzywa ze słoika lub puszki mogą być „przeładowane” solą – przed zjedzeniem dobrze je wypłucz.

 

Mniej sodu w soli - produkty o obniżonej zawartości sodu.

 

Jak zastąpić sól w potrawach? Sięgnij po zamienniki – aromatyczne zioła i przyprawy. Smak potraw podkreślą bazylia, oregano, kolendra, estragon, mięta, pietruszka i cynamon, a wyrazistości dodadzą curry, chili, pieprz czarny i pieprz cayenne.

Jeśli używasz dużo soli, nie rezygnuj z niej na 100%, ale zacznij stopniowo ograniczać jej ilość. Przez pewien czas jedzenie może wydawać się mdłe, jednak później, kiedy odzwyczaisz się od słonego smaku, w większym stopniu docenisz naturalny smak jedzenia. Ciekawym produktem są sole o obniżonej zawartości sodu.

 

Nie musisz zjadać beczki soli, żeby wiedzieć, jak się z nią obchodzić. Nie przesadzaj, żeby potem słono nie żałować, ale pamiętaj, że z drugiej strony - odrobina soli nadaje życiu smak!

 

 

Źródła:

  • Joanna Bosakowska, Zdrowa dieta. Ile jeść soli, czy jak solić, żeby nie przesolić, 2015,
  • Halina Makała, Rola soli w przetworach mięsnych i możliwości obniżenia jej zawartości, 2016,
  • Józefa Typrowicz, Metody utrwalania i przechowywania żywności, 2016,
  • Beata Pyka, Iwona Zieleń-Zynek, Joanna Kowalska, Grzegorz Ziółkowski, Bartosz Hudzik, Mariusz Gąsior, Barbara Zubelewicz-Szkodzińska, Zalecenia dietetyczne dotyczące spożywania jodu — w poszukiwaniu konsensusu między kardiologami a endokrynologami, 2019,
  • Emilia Chudzyńska, Jak zastąpić sól w diecie? Praktyczne porady, 2021.

 

 

do góry
Sklep jest w trybie podglądu
Wersja komputerowa
Sklep internetowy Shoper Premium